De Canon pancake objectieven

Opname met de EFs 24 mm ƒ/2.8

Het APS sensor formaat vraagt eigenlijk om eigen speciaal gemaakte objectieven. Toen de eerste digitale spiegelreflexen op de markt kwamen moesten fotografen het doen met wat er was. Dat was ook handig, want je kon gewoon de objectieven gebruiken die je al had. Er zijn maar weinig speciale objectieven voor het APS formaat gemaakt, en het zijn veelal zoom-objectieven, waarbij vooral een kortere brandpuntsafstand is toegevoegd aan het bereik om toch de grotere beeldhoek te bieden die veel fotografen nu eenmaal willen. Dat overzienbare aanbod heeft ook een beetje te maken met het gevoel van tijdelijkheid van de sensormaat, eigenlijk willen we allemaal, fotografen en producenten naar ‘full-frame’. Pentax lijkt het enige merk dat APS wel genoeg vindt, en Pentax biedt ook een leuke reeks hele compacte objectieven voor haar camera’s.

Een opname met de Canon EF 40 mm ƒ/2.8

Maar de Canon EOS 7D Mark II maakt volgens mij duidelijk dat het met die tijdelijkheid van het APS formaat wel meevalt, het is een echt professioneel bruikbare camera met de snelle auto-focus en overige opties. En er zijn wel heel compacte Canon objectieven die mooi met de EOS 7D Mark II te combineren zijn.

EF-S 24mm; ƒ/2,8 STM

Op de fotokina werd afgelopen september een mooie kleine 24 mm aangekondigd: de Canon EF-S 24 mm ƒ/2,8 STM. EF-S, waarbij de ‘S’ duidelijk maakt dat het objectief alleen geschikt is voor APS sensormaten, en bij Canon past het objectief dan mechanisch ook niet op camera’s met een grotere sensor. De STM aanduiding slaat op de aandrijving voor de scherp stelling, en in dit geval kun je er uit af leiden dat het objectief samenwerkt met de fasedetectie die op de sensor in ondergebracht, zodat ook in live-view en bij video-opnames automatisch scherp gesteld kan worden. Het is een lekker klein en heel betaalbaar objectief. Natuurlijk wordt de beeldhoek minder dan de 24mm aanduiding altijd doet verwachten, de 1,6 cropfactor van de Canon APS camera’s maakt er een 38,4 mm van, technisch gezien nog net een groothoek, maar wel van een heel bescheiden soort. Op straat heel aangenaam om mee te werken, en hoewel de 7D Mark II niet echt klein is, haalt zo’n klein objectief wel veel van het imponerende van de camera af.

EF 40mm; ƒ/2,8 STM

De EF 40mm ƒ/2,8 STM wijkt wat betreft omvang en daarmee onopvallendheid niet echt af van de 24 mm. Het is echter wel een EF objectief en kan daardoor op alle Canon EOS camera’s gebruikt worden. Op een Full-frame camera is het dan een standaardobjectief met een kort uitgevallen brandpuntsafstand, of toch net een heel bescheiden groothoek, het is maar net hoe je er tegen aan kijkt. Op de EOS 7D Mark II krijgt het de beeldhoek van een 64 mm, een lang standaard objectief, met een beetje goede wil ook wel als portret objectief te gebruiken als je niet te dichtbij wilt gaan.

Straatfotografie

Beide objectieven zijn door hun geringe omvang volgens mij lekker te gebruiken bij het fotograferen op straat of als je wat rondloopt. Samen met een camera passen ze makkelijk in een kleine tas. Dan blijkt weer dat de omvang van een camera vaak vooral bepaald wordt door de afmetingen van het objectief. De kwaliteit is in de praktijk ook goed genoeg. Natuurlijk zijn er wat afwijkingen, chromatische foutjes, maar die worden tegenwoordig in de software vrijwel volledig gecorrigeerd. Dat kan met de instelling in de camera, handig voor video-opnames, of achteraf in de software die het RAW-bestand in een foto omzet. Het zijn geen ‘super-lenzen’, maar zeker in relatie tot de prijs zijn ze wel goed.

zonder lenscorrectie

hetzelfde detail met lenscorrectie

Meten

Je kunt ook meten hoe goed objectieven zijn, en je krijgt dan keurige grafieken. Dan blijkt, wat ook wel logisch is, dat de 40 mm een net wat hogere scherpte biedt dan de 24 mm. Maar beide bieden een goede kwaliteit, waarbij het in het gebruik bij de 24 mm eigenlijk ook niet uitmaakt welke diafragma-opening je kiest, van ƒ/2,8 tot ƒ/8.0 is het verschil in scherpte marginaal. Bij ƒ/11 beginnen de hoeken wat in te leveren, en ƒ/16 en zeker ƒ/22 zijn feitelijk niet geschikt voor serieuze fotografie. Handig is dan dat je in de instellingen van de EOS 7D Mark II een kleinste opening kunt instellen in de persoonlijke voorkeuren. Ik zou die op ƒ/8 zetten, zeker omdat je bij de 24 mm toch snel voldoende scherptediepte hebt.

Bij de 40 mm is er een wat groter verschil tussen het centrum en de uiterste hoeken, wat een beetje vreemd is eigenlijk omdat het objectief voor een grotere beeldcirkel ontworpen is. Maar ook hier geldt dat het niet uitmaakt wat betreft de scherpte, van de volle opening met ƒ/2,8 tot ƒ/8 is de scherpte feitelijk gelijk, je bent dus wat dat betreft geheel vrij om de opening te kiezen voor de gewenste geringere of juist grotere scherptediepte. Bij ƒ/11 ligt de grens, vanaf daar neemt de scherpte af, waarbij ƒ/22 echt soft-focus wordt.

Scherpte van een objectief kun je meten, je kunt het natuurlijk ook zien aan je foto’s. Hoe belangrijk het voor je foto’s is, is weer een andere zaak. Daar kun je verschillend over denken, het kan ook afhankelijk zijn van je smaak of het soort onderwerp. Portretten moeten vaak minder scherp gemaakt worden dan de camera ze vastlegt, maar bij technische producten kan de scherpte vaak niet hoog genoeg zijn. Iets vergelijkbaars geldt voor lichtafval, vignettering. Een eigenschap van het objectief, als het teveel is zelfs een ‘slechte’ eigenschap. Maar dan zie je weer veel fotografen achteraf de hoeken van hun foto’s donkerder maken omdat het zo mooi is. Dan kan hetzelfde verschijnsel kennelijk zowel goed als slecht zijn, waarbij de software keuze natuurlijk je eigen vrijheid is, een objectief afwijking is iets waar je aan vastzit, hoewel het eenvoudig aan te passen is.

tegenlicht met de 24 mm op de Canon EOS 7D Mark II

Amsterdam Light festival, EF 40 mm ƒ/2.8.