Column – euroknallers in de fotografie
“Niet moeilijk doen met een miljoen volgers”
Na een goed gesprek met een social-media expert besloot ik weer eens actiever in mijn eigen social-media account te duiken. Mijn voornemen was iets positiefs te schrijven over een aanstaande fotoreis, maar bij het openen van mijn profiel stuitte ik op een hevige discussie tussen verschillende professionele fotografen. Aanleiding was de vraag van een fotograaf, of hij akkoord moest gaan met een vergoeding van 1 euro per foto. De meer dan 150 reacties op Facebook tonen dat het onderwerp nog altijd erg gevoelig ligt. Ook ik dacht “slechts 1 euro voor het gebruik van een foto! Hoe durven ze”. Daarna moest ik weer terugdenken aan het bijzondere gesprek van die middag met de media expert. Daarin ging het over serieus geld, grote doelgroepen en internationale merken.
Het nieuwe gratis
De media expert begreep niet waarom de oude generatie fotografen nu zo moeilijk doet. Hij ziet in zijn tak van werk twee soorten beeldmakers. De eerste groep is jong, kan hij altijd bellen en komt vrolijk de meest fantastische foto’s maken. Ze leveren de foto’s altijd dezelfde avond nog en hij mag ze vrij delen en gebruiken op internet en social-media (met naamsvermelding). De andere groep is wat hij omschrijft als de oudere generatie. Die komen met tassen vol pro-apparatuur en willen eerst van alles vastleggen op papier. De fotograaf wil in detail weten wat hij moet maken, wie en waar en hoe lang, wil sturing tijdens een veel te lange fotoshoot en levert zijn fotomateriaal na twee weken aan omdat alle foto’s professioneel bewerkt moeten worden. Goede foto’s voor de print maar ze mogen dan niet in social-media gebruikt worden en voor elk soort uiting moet hij opnieuw toestemming vragen.
Om alles weer in perspectief te zetten: het werk van de social-media expert is content makers met grote international merken koppelen en hun social-media aanwezigheid en kanalen online te laten groeien. In zijn wereld is geen plaats voor die ingewikkelde fotograaf of filmmaker die over alles controle wil houden. Een beeldmaker waar hij de afgelopen maanden mee werkte ging bijvoorbeeld van enkele tienduizenden volgers bij Instagram en Youtube naar dik 1,7 miljoen volgers in totaal. Zijn kanalen groeiden met 200.000 volgers per maand. De social-media expert verdient goed geld met zijn bedrijf en ook de beeldmakers waar hij mee werkt gedijen goed. “Ik zie jonge beginnende jongens die na een jaar zijn uitgegroeid tot een sterk online merk met een serieuze online omzet. Deze jongens vragen niets voor hun werk online en werken nu met grote internationale merken”. Waarom? “Omdat ze leuk zijn om mee te werken, niet moeilijk doen en een geweldige online aanwezigheid hebben.”
Voor iedereen iets anders
Ook ik geef wel eens licenties voor vrij gebruik aan mijn klanten. Dit kan omdat we beeldrechten en copyright wetgeving hebben. Anders gezegd, je beeld is niet vogelvrij maar je hebt de keus te bepalen hoe jij je licentie wilt regelen. Een keuze die je maakt als eigenaar van je eigen beeld. Wat bijzonder is aan de tijd waar we in leven is dat iedereen op zijn eigen manier de markt op kan gaan. De een verkoopt zijn foto’s gelimiteerd in een beperkte oplage voor de hoofdprijs. De ander haalt 80% van zijn jaaromzet binnen met drie grote klussen per jaar en weer een ander heeft elke dag werk nodig om rond te komen. Zo ook voor de grote studio’s en beeldbanken. Die verdienen hun geld met de verkoop van grote hoeveelheden beeld. Niet meer als een brede rivier maar als een deltawerk zoeken ze verdien mogelijkheden op een versplinterde markt. Voor elk riviertje een andere prijs. Om te overleven moeten ze blijven rekenen, zoals wij ook moeten blijven doen. Is de prijs van 1 euro voor je foto niet haalbaar voor je eigen bedrijf moet je met ze om de tafel gaan. Leveren die foto’s van 1 euro je aan het einde van het jaar een paar duizend euro extra op, kun je het wellicht toch wel doen. Want wat voor de ene partij een belachelijk laag bedrag lijkt kan voor de andere partij een paar ton extra omzet opleveren. Ook in de muziekindustrie heeft de 99 cent per liedje via i-Tunes de muziekwereld in eerste instantie woest gemaakt maar uiteindelijk financieel gered. Ook daar zijn artiesten die hun muziek nu gratis verspreiden om vervolgens voor miljoenen euro’s geboekt te worden op live events.
Als ik voorheen een aanvraag kreeg voor het gebruik van een foto zonder budget bedankte ik vriendelijk voor de eer (met een glimlach). Tegenwoordig kijk ik eerst naar mijn hele media spectrum en denk dan vooral aan die jonge fotografen, die niet moeilijk doen en met een miljoen volgers de grote klussen binnenhalen.
