Brand, niemand wil het, maar toch kan het zomaar ineens gebeuren: brand in huis. Fototentoonstelling en boek BRAND! maken een verborgen wereld zichtbaar – wat vuur kan aanrichten in onze eigen omgeving, hoe brandweerlieden in de nacht paraat zijn om te redden wat er nog te redden valt. BRAND! is een fotoproject met werk van Henk Wildschut, Anoek Steketee en Martin Luijendijk en het resultaat van een unieke samenwerking tussen het Stadsarchief en de Brandweer Amsterdam – Amstelland, gesteund door het Amsterdams Fonds voor de Kunst.

Dit jaar is het 300 jaar geleden dat de grondlegger van de huidige brandweer, Jan van der Heijden, overleed. Zijn uitvinding van de slangenbrandspuit zorgde voor een nieuwe effectieve manier van brandbestrijding, met een grotere veiligheid tot gevolg. Brandweer Amsterdam – Amstelland herdenkt het Jan van der Heijdenjaar met allerlei activiteiten en initieerde ook de ontwikkeling van het boek en de tentoonstelling BRAND! Drie fotografen werden benaderd om vanuit hun eigen invalshoek het thema brandveiligheid in beeld te brengen. Dit heeft verrassende beelden opgeleverd, waarin Amsterdam zich van een onbekende kant laat zien.

De fotografen

Anoek Steketee (1974) kwam voor haar serie Behouden in Amsterdamse huishoudens waar brand is ontstaan, maar die dankzij ingrijpen van de Brandweer vaak nog behouden konden worden. Zij legde vast wat er nog is, maar wat er niet meer had kunnen zijn. Haar poëtische stillevens maken voelbaar dat wat ons dierbaar en vertrouwd is, ons eigen thuis, kwetsbaarder is dan we ons willen toegeven.

Henk Wildschut (1967) overnachtte voor zijn serie Waakzaam in de kazerne Hendrik aan de Marnixstraat. Met zijn camera ‘betrapte’ hij de brandweerlieden op het moment dat ze gewekt worden door het nachtelijk alarm. We zien ze op een kwetsbaar moment, uit de vredige slaap gerukt, nog niet de heldhaftige brandblussers en redders in de nood, zoals we ze graag zien. Wildschut portretteerde de teamleden ook als groep, teruggekeerd in de kazerne, als het werk is gedaan.

Martin Luijendijk (1958) ten slotte, fotografeerde het desolate landschap dat achterblijft na een fatale brand. Aan de hand van de ruimte, het meubilair en de voorwerpen probeert de kijker zich voor te stellen welk drama zich daar heeft afgespeeld. Maar ook hoe het nu verder moet, of het leven weer kan worden opgepakt na deze ingrijpende gebeurtenis. Luijendijks serie Na de brand vormt een onheilspellende reeks zwarte stillevens van verloren Amsterdamse interieurs.

De tentoonstelling BRAND!, naar een ontwerp van Jeroen de Vries, is te zien in de lichthal van het Stadsarchief en vrij toegankelijk. Gelijk met de tentoonstelling verschijnt bij Uitgeverij Bas Lubberhuizen het boek BRAND!, met een inleiding door Annelies Verbeke en vormgegeven door Kummer & Herrman. 64 pagina’s, formaat 24 x 32 cm, winkelprijs € 25, ISBN 9789059373242

Voor meer informatie ga je naar stadsarchief.amsterdam.nl.